Madde bağımlılığı Dünya Sağlık Örgütünün, 11. revizyonunu yayımladığı Uluslararası Hastalık Sınıflandırması El Kitabı’nda (ICD-11) madde kullanımına bağlı bozukluklar adı altında sınıflandırılmaktadır. Vücuda girdiğinde davranışsal, ruhsal ve beden üzerinde değişikliklere neden olan, bağımlılık yapabilen kimyasal maddelere bağımlılık yapıcı maddeler denir. Bu maddeler tıp kaynaklarında psikoaktif madde olarak geçmektedir.
"Kanka bir kereden bir şey olmaz ya dene işte 1 kerelik zaten bir daha içmeyiz" DEME!
Başlangıç aşaması, genellikle merak veya sosyal etkiler nedeniyle bir kerelik denemelerle başlar. Bu aşamada kişi, madde kullanımını kontrol edebileceğini düşünür ve zararlarını hafife alır. Çoğu kişi bu aşamada bağımlı olacağını düşünmez, ancak beynin ödül sisteminin uyarılmasıyla tekrar kullanma isteği oluşabilir. Bu aşama, kişinin madde ile ilk temasını içerdiği için son derece kritik bir dönemdir.
Bu aşama, kişinin maddeyi düzenli kullanmaya başladığı ve günlük hayatında yer edinmeye başladığı dönemdir. Kişi, uyuşturucuyu stresle başa çıkmak, keyif almak veya sosyal etkinliklere katılmak için kullanır. Bu süreçte tolerans gelişimi ortaya çıkar; kişi aynı etkiyi hissetmek için daha fazla miktarda madde kullanmaya başlar. Bu aşama, bağımlılığa geçiş sürecinde önemli bir dönüm noktasıdır.
Bağımlılık aşaması, kişinin uyuşturucuyu artık kontrolsüz bir şekilde kullanmaya başladığı evredir. Bu dönemde, kişi maddeyi almadığında ciddi fiziksel ve psikolojik yoksunluk belirtileri yaşar. Madde kullanımı, kişinin hayatının merkezine yerleşir ve diğer tüm sorumluluklar ikinci plana atılır. Sosyal, mesleki ve ailevi ilişkilerde ciddi bozulmalar gözlenir. Beyinde oluşan kalıcı değişiklikler, kişinin kendi başına bırakmasını neredeyse imkânsız hale getirir ve profesyonel tedavi ihtiyacını doğurur.